Bir lastiğin ömrü ne kadardır?
Metal paslanır, ekmek küflenir ve sertleşir, insanların saçları beyazlar ve yüzleri kırışır, bunların ömrünün dolması gözle görülür. Ama bir lastiğin ömrünün azaldığını nereden anlayabilirsiniz? Bir lastik kaç yıl kullanılabilir?
Ulaştırma Bakanlığı damgası
Bir lastiğin yaşı üzerinde yazılıdır. Ulaştırma bakanlığı damgası (Bu Amerika Ulaştırma bakanlığı tarafından verilen bir damgadır ve tüm dünyada geçerlidir) 2000 yılından beri tüm lastiklerin üzerinde bu damgayı kazımaktadır. Ulaştırma Bakanlığı numarası dört haneden oluşur ve ince bir çizgi ile çerçevelenmiştir. İlk iki hanede üretim haftası ve üçüncüyle, dördüncü hanesinde ise üretim yılına tekabül eder. Örneğin, eğer bu Numara 1911 ise, lastik 2011 yılının 19. haftasında üretilmiş demektir. Bu nedenle de 2011 yılının Mayıs 16 ila 22’sini göstermektedir. Eğer bu Numara 0905 ise, lastik 2005 yılına aittir ve üretimi de Şubat sonu ya da Mart başına denk gelmektedir. Bu durumda lastik 11 yıldır kullanılmaktadır. Ayrıca, 2000 yılından önce üretilen lastiklerin üretim yılları da rakamlar ve sembollerle ifade edilmektedir. İlk iki hane haftaya tekabül eder ve üçüncü hanedeki sayı da üretim yılının son hanesini anlatır. Üç haneli sayı ve sembolsüz anlatım da 1980 yılında üretilen lastiklerin üretim yılını gösterir. Eğer daha önce kullanılmamışsa bu lastiklerin kullanım alanı artık yoktur, çünkü lastikler bir şarap gibi yıllanarak daha iyi olmaz, aksine lastik dokusu yıpranır ve yol tutuşu eskisi kadar iyi olmaz.
Eskimeye dair işaretler
Lastiklerin üzerinde bulunan tarihin yanı sıra, kullanım alanlarında ya da hiç kullanılmamaya bağlı olarak da eskime görülebilir. Yüzbinlerce km yol kat etmiş iki yıllık bir lastiğin, beş yıllık ve haftada sadece bir kerelik bir kafeye giden başka bir lastiğe oranla yıpranma payı elbette çok fazladır. Ayrıca, hava koşulları, güneş ışığı, ozon ve mekanik stres oranları da lastiklerin eskimesine neden olur. Kötü koşullarda saklanması da lastiklerin eskimesine neden olur.
Yasal uygulamalar
Kullanılmış lastik almak isteyen herkes lastiğin stres düzeyini anlayabilir. Bu bilgi de lastiğinizin yerine yeni bir lastiğe ihtiyacınız olup olmadığını size anlatabilir. 100 km hız sınırında ilerleyen taşıtlar için eski lastik kullanımını sınırlayan yasal gereklilikler vardır. Adac, Alman lastik Perakendeciler Birliği ve Kükürtlü Ticaret Birliği (Vulcanization Trade Association) (BRV) yolcu arabaları için en fazla on yıllık lastik önermektedir ama en ideali de 6 yılla sınırlıdır. Ama limit genellikle ortalama bir sürüş süresiyle bile daha kısa sürede biter. Lastik diş derinliği 1.6 milimetre olan lastiklerde de- ADAC ve diğer organizasyonlar için bu çok düşük bir orandır-, çok fazla uygulama ve tetkik görülmemektedir. Bu nedenle, yasal gereklilikleri bilmek yeterli değildir. Lastikleri alırken mutlaka sağduyuya da sahip olmanız gereklidir.
Neye bakmalı?
Ulaştırma Bakanlığı işaretinin var olması iyidir. Bu şekilde teorik olarak lastiğin ömründen haberdar oluruz. Ama yine de tüm durumu kontrol etmek gereklidir. Bu durumlar şunları kapsar: Diş derinliği hala yeterli mi? Farklı lastiklerin yol tutuşu farklılık göstermektedir ve bu nedenle hepsini birkaç kere mutlaka yeniden ölçmek gerekmektedir. Özellikle de kış lastiklerinde ölçümler yapılmalıdır. Kontrolde gördükleriniz gözle görünür kesikler mi? Peki, yaş unsurunu gösteren çatlaklar? Eğer lastik janta geçirilmişse: İzleri var mı ve zedelenmiş mi? Lastiğin nasıl muhafaza edildiğine dair herhangi bir bilgi edinmek neredeyse imkansızdır. Sonuç olarak lastiği satan kişi ya da kurum bilgi sağlamalıdır.