Lastikler, herhangi bir aracı dönerek hareket ettiren basit bir parça olarak görünürler. Bütün araç sürücüleri, yüksek kaliteli lastik satın almanın ne kadar önemli olduklarını bilir; çünkü lastikler aracı daha iyi kontrol etme ve tabi ki emniyetini sağlama imkanı verirler. Buna rağmen, lastik üretimi ve tasarımının tarihi hakkında bilgili kişi çok azdır. Bu makale, araç lastikleri hakkında bilmediğiniz en ilginç ve inanılmaz gerçekleri ortaya koymaya adanmıştır.
Araç lastikleri hakkında sürpriz gerçekler
1. İlk araçlarda “topçu tekerlekleri” kullanıldığını görseydiniz şaşırırdınız. Bu tür ağır tekerleklerin lastikleri, kelimenin tam anlamıyla tekerleğe sürgülenmişti. Eğer günümüzde de buna benzer lastikler üretilseydi, lastik değiştirmenin ne kadar zor olacağını hayal edin.
2. Günümüz lastikleri tamamen siyahtır ve sürücüler jantlarıyla istediği gibi oynayabilir, gümüş veya altın jant tercih edebilir. İlk lastikler üretildiğinde renkleri beyazdı. Üreticiler kauçuğu daha iyi hale getirmek ve güçlendirmek için içine çinko oksit ekledi ama bunun tuhaf bir etkisi oldu. Lastikler parlak beyaza döndü.
3. Daha sonra, 21. yüzyılın ikinci onluğunda; lastik üreticileri, mühendis ve tasarımcılarını lastiklerin değişim aralığını ve dayanıklılığını uzatmaları için bir yol bulmaya zorladı. Araştırmacılar bir yol buldu: Karbon siyahı eklediler, petrol endüstrisinin bir yan ürünü, gerçekten kurtarıcıları olmuştu. Dayanıklılığı epey arttırdı fakat tekerlekleri siyaha dönüştürdü.
4. Peki kim ilk başta karbon siyahı fikrini buldu? Crayola Crayons boya kalemleriyle meşhur olan Binney & Smith, lastik üreticisi Goodrich’e karbon siyahı sattı. Geri kalan, beyaz lastiklerin nasıl bembeyaz olduklarını zaten daha önce öğrendiniz.
5. Belki Vogue Tyre and Rubber şirketini duymuşsunuzdur, 100 yılı aşkın lastik üretiyor. Meşhur Vogue Tyre vardır, en yüksek kaliteli ve lüks lastiklerden biri, Vogue Tyre and Rubber şirketinin ürünüdür. Beyaz yanaklı lastiklerin başlangıçta neredeyse kazara icat edildiğini bilmek ilginçtir. Karbon siyahı ezilerek çinko beyazı ile birbirine karıştırılıyor ve bu da 1914’te beyaz yanaklı lastiğin icadıyla sonuçlanıyor.
6. Uzun zaman önce, beyaz yanaklar lastiğin her iki yanağında vardı. O zamanlar araçların çamurlukları açık olarak tasarlanırdı. Bu şekilde, sokaktaki insanlar araç seyir halindeyken lastiklerin her iki yanını da görebilirlerdi.
7. Beyaz harfli lastikler yine aynı tasarımda, hatta moda olarak beyaz yanaklı şekilde üretildiler. Ekstra bir adım yanağı siyaha kaplıyor, sonra lastiğin üzerinden geçerek harfleri beyaza boyuyor.
8. Dünyada bilinen bir lastik üreticisi olan Goodyear şirketi, deneyleri sever. 1961’de üretici ışıklı lastiklerle deneyler yapıyordu. O zamanlar trend bile değildi ve kimse bu kadar popüler olacağını tahmin edemezdi. Lastikler içten cam ampulle aydınlatılmıştı ve hoş bir parlaklığı vardı. Anladığınız üzere, bu lastikler o zamandan beri piyasayı terk etmedi.
9. Sürücülerin çoğu patlak yol alabilen tekerlekleri sever, çünkü nihayetinde en yakın tamirciye ulaşmanızı sağlar. Bu lastiklerin sorunu daha kalın yanakları olmasıdır ama buna rağmen, BMW bütün araçlarına bu lastikleri takar.
10. Düşünün, yılda yaklaşık 300 milyon lastik imha ediliyor. Lastik geri dönüşümünün farklı yolları var. Bazı geri dönüşüm şirketleri, lastiği eriterek asfalt olarak kullanırken diğerleri parçalara ayırıyor ve hatta onlarla yeni lastik yapıyor. Eğer sizin de eski bir çift lastiğiniz varsa, onu canlı renklere boyayabilir ve bahçenizde, evinizde dekorasyon olarak kullanabilirsiniz.
11. Günümüz araçları yedek lastikle birlikte satılmazlar. Üreticiler aracın ağırlığını düşürmek ve yeni araçların yanında yama ve lastik tamir köpüğü gibi setler satmak ister.
12. Herkes Mini Cooper sever, çünkü hoş ve şıktır. Bu klasik araç 165 milimetre genişliğinde bir lastikle gelir. Yenisi olan Clubman, 225 milimetrelik bir lastikle gelir, o da 18 inçlik (yaklaşık 45 santimetre) bir tekerleğin etrafında çevrilidir.
13. Eğer alışılmadık hız değerleri gördüyseniz, açıklamasını alacaksınız. Bunun nedeni, geleneksel olarak hız endeksi kilometre olarak ölçülür. Değer mile çevrildiğinde farklı olacaktır, örneğin: 99 mil/saat.
14. Uzay mekiğinin de tekerlek ve lastikleri vardır. Genelde 18 tekerlekli bir tırın ölçüsünde olsa da oldukça farklı özelliklerdedir. Öyle ki, uzay mekiğinin tekerleği 418 km/saatte 90 kilogram çeker.
15. Michelin de deneyleri seven bir üreticidir ve ürünlerini geliştirir. Şirket “tweel” adında, tek parça havasız bir lastik ve tekerlek üzerinde çalışıyor. Yeni lastik türü, patlamayan lastik olanağı sunarak değiştirilebilen lastik ihtiyacını tamamen ortadan kaldırabilir.
16. İyi bilinen ve saygın lastik üreticileri listesi oldukça uzun; Michelin, Goodyear, Nokian, Intercontinental, Pirelli gibi. Tüm dünyada lastik üreticileri mevcut, fakat yukarıda ismi geçen şirketlerin hiçbiri, Hans Christian Anderson’un anavatanı olan Danimarka’daki şirket gibi lastikler üretmiyor. Bunun Lego olduğunu duysanız şaşırırdınız değil mi? Evet, aynı şirket çocuklar için oyuncak Lego üretiyor. 1932’de kurulan şirket, Lego setleri için 30 yıl sonra lastik üretmeye başladı. 2011 yılında, lastik üretimi 318 milyona ulaştı. Düşünebiliyor musunuz?
17. Lastiklerin Z ve Y olarak iki hız sembolü vardır. Bize ilk tanıştırılan Z değerinin hızı, yaklaşık 149 mph (240 km) üzerindeydi. Daha sonra teknoloji, üreticileri alfabe konusunda yeniden düşünmeye itti ve daha yüksek performanslı lastikler için yeni bir sembol doğdu. Böylece Y değeriyle tanışmış olduk.
18. Gezegendeki en büyük lastik, ABD’nin Michigan eyaletindeki Allen Park’tadır. 12 ton 1190 kg ağırlığında bir binadır. Öncelikle, 1965’te büyük bir fuarda dönme dolap olarak halka sunuldu ama sonra Allen Park’a taşındı. Michigan’a olur da yolunuz düşerse, bu ilginç şeyi görme fırsatını kaçırmayın.
Şimdi, geleneksel lastiklere bakış açınız biraz değişmiş olmalı. Arkasında, aracınıza takılmış siyah basit bir lastikten çok daha fazlası var.